Laatste lichaamsbestemming

Lijkbezorging is een oud woord, dat vroeger werd gebruikt om het proces te benoemen van verzorgen van de overledene tot aan het begraven of cremeren. Een term als 'laatste lichaamsbestemming' zou in deze tijd beter passend zijn. In Nederland zijn er verschillende manieren waarop een overledene kan worden begeleid naar zijn/haar laatste rustpunt. Voor nabestaanden is dit een belangrijk onderdeel bij het afscheid nemen van hun dierbare. In dit blog zal ik de meest voorkomende vormen van lijkbezorging in Nederland bespreken.

Begraven

Begraven is al eeuwenlang een traditionele vorm van lijkbezorging. Hierbij wordt de overledene in een graf op een begraafplaats naar keuze of passend bij de geloofsovertuiging gelegd. Dit kan in een algemeen graf of een particulier graf. Deze graven huur of koop je voor een vastgestelde periode. De overledene wordt begraven in een omhulling zoals een kist, mand of wade.

Begraven biedt nabestaanden een tastbare plek om te rouwen en te herdenken. Het graf kan met een grafsteen, ofwel monument, worden gepersonaliseerd waarmee het herkenbaar gemaakt wordt. Vroeger stond op een monument veelal de naam (namen) van de overledene en diens geboorte-en overlijdensdatum. Tegenwoordig zijn hierop vele variaties terug te vinden op de begraafplaatsen, dit om een grafmonument meer persoonlijk en passend bij de overledene te maken.

Natuurbegraven

Voor mensen die houden van de natuur of op een andere manier hiermee verbonden zijn, kan natuurbegraven een optie zijn. Hierbij wordt het lichaam ook begraven, maar nu op een zogenaamde natuurbegraafplaats. Hier staan behoud van natuur, ecologie en biologische afbreekbaarheid hoog in het vaandel. Op deze begraafplaatsen geldt dan ook een eeuwigdurend grafrecht. Aan deze vorm van begraven worden wel bepaalde eisen gesteld. Voorbeelden hiervan zijn dat de omhulling waarin de overledene wordt begraven, als ook de kleding die hij/zij draagt, aan bepaalde voorwaarden moeten voldoen. Op deze begraafplaatsen zijn grafmonumenten niet toegestaan, er wordt hier bijvoorbeeld met boomschijven gewerkt waarin een korte, persoonlijke inscriptie is gebrand: deze monumenten vergaan met de natuur in de loop van de tijd.

Deze vorm van begraven vindt je bij Natuurbegraafplaatsen,  maar ook bij speciaal aangewezen gebieden bij Staatsbosbeheer. De dichtstbijzijnde in onze regio is Natuurbegraafplaats Zomerlanden in Heinenoord. Inmiddels is er ook toestemming gekomen om bij Hoek van Holland een natuurbegraafplaats te creëren. De verwachting is dat deze medio 2026 in gebruik genomen kan worden.

Cremeren

Cremeren is in Nederland al enige jaren de meest gekozen vorm van lijkbezorging. Hierbij wordt het lichaam van de overledene tezamen met zijn/haar omhulling verbrand in een crematieoven. De as- en botresten worden verzameld en vermalen waarna deze in een urn worden bewaard.

Nabestaanden kunnen kiezen wat zij met de as willen doen. De urn kan thuis bewaard worden, de as kan verstrooid worden op een belangrijke plek voor de overleden of de familie, de urn kan worden bijgezet in een graf of in een urnenmuur op een begraafplaats. Cremeren kan meer flexibiliteit geven in de wijze van herdenken omdat het niet aan een vaste plek gebonden is, zoals wel bij begraven het geval is.

Zeemansgraf

Het zeemansgraf was vroeger een veel gebruikte manier van lijkbezorging onder zeelieden. Tegenwoordig is het meer een symbolische vorm van lijkbezorging voor wie het water een belangrijk deel van zijn/haar leven vormde. In Nederland gelden specifieke regels en voorwaarden om een overledene een zeemansgraf te mogen geven. Dit bevat onder meer de locatie op zee. Ook moet vaak het lichaam eerst worden gecremeerd voordat het aan de zee mag worden meegegeven.

Resomeren

Resomeren is een nieuwe vorm van lijkbezorging, die vanaf, zo het nu lijkt, 2026 in Nederland mogelijk wordt. Resomeren, ook wel aqua-thermolyse of watercrematie genoemd, is een methode waarbij het lichaam van een overledene in speciale vloeistof op waterbasis wordt opgelost. Dit proces duurt langer dan traditioneel cremeren, maar produceert minder CO2-uitstoot. Hierdoor wordt resomeren gezien als een duurzamer alternatief voor zowel begraven als cremeren, omdat de overgebleven stoffen veilig kunnen worden verwerkt. Hiermee past resomeren in de lijn met de wens om de ecologische voetafdruk te verkleinen. De botresten die na resomatie overblijven kunnen alsnog worden begraven of vermalen worden tot as en in een urn mee naar huis genomen worden.

Ter beschikking stellen aan de wetenschap

Sommige mensen kiezen ervoor om hun lichaam na hun overlijden beschikbaar te stellen voor wetenschappelijk onderzoek en/of onderwijs. Dit moet bij leven al geregeld worden bij een universiteit of medische instelling. Het is een mooie gedachte om het lichaam aan dit doel te doneren, voor nabestaanden betekent dit dat zij geen lichaam hebben om afscheid van te nemen en op een andere wijze iemands leven moeten eren. Ik denk graag met u mee, om hier uiting aan te geven.

Conclusie

Elke vorm van lijkbezorging biedt voor families verschillende mogelijkheden om afscheid te nemen van hun geliefde overledene. Het belangrijkste hierbij is dat de keuze aansluit bij de wensen van de overledene en de nabestaanden.

Vanuit Zilver Uitvaartbegeleiding begeleid ik u graag bij het maken van uw keuze, zodat het afscheid zo passend en waardig mogelijk zal zijn.

Mochten er na het lezen van deze blog vragenzijn, neem dan contact met mij op.